Is BKD dan individueel onderwijs?
Het leren van al jouw unieke leerlingen bevorderen, betekent dat dan onderwijs op maat voor elke leerling? Nee, maar eigenlijk ook wel. Het is niet de bedoeling, en ook niet mogelijk, om voor elke leerling een aangepaste les te maken. Bovendien hoef je ook niet op elk moment rekening te houden met elk verschil tussen leerlingen. Wanneer je maaltafels oefent maakt het weinig uit of leerlingen groot of klein zijn, terwijl je daar tijdens een les LO vaak wel voor moet differentiëren. Door (kleine) keuzes te geven, flexibel te groeperen, informatie uit evaluatie te benutten en leerlingen te ondersteunen in zelfstandigheid, zorg je er voor dat alle leerlingen vooruitgaan in hun leerproces, zonder dat jij 20 verschillende lespakketten moet maken.
We hebben dit thema opgebouwd aan de hand van vragen die jouw collega-leerkrachten hadden over binnenklasdifferentiatie:
- Moet ik lessen volgen of dikke boeken lezen om met BKD aan de slag te kunnen? Nee, BKD is een grondhouding, geen methode of een stappenplan dat je strikt moet volgen. Je zet het naar je hand, bouwt langzaam op en past aan wat je al hebt. Het is wel belangrijk dat je de basis- en denkprincipes mee hebt, zij helpen je om vlot en doelgericht aan de slag te gaan.
- Als alle leerlingen uniek zijn, hoe kan ik dan gericht groepen samenstellen? Groepsvorming kan je doen op enkele basiskenmerken van leerlingen, zoals bijvoorbeeld hun interesse. Bovendien kan je werken met heterogene en homogene groepen en kan je verschillende doelen hebben wanneer je een groep samenstelt.
- Gedifferentieerd onderwijs voor alle leerlingen, geeft dat niet veel meer werklast voor mij? Nee, gelukkig niet! Differentiëren kan al met hele kleine ingrepen die weinig tot geen tijd vragen. Binnenklasdifferentiatie kan klein beginnen en steeds verder gaan. Uiteindelijk bespaart het meestal tijd, zowel in de voorbereiding als in de klas.
- Mijn leerlingen zijn nog weinig zelfstandig, kan ik dan wel aan binnenklasdifferentiatie doen? Ja, zeker. Een klas hoeft niet volledig zelfstandig te zijn om gedifferentieerd te werken. Je kan op verschillende manieren de nodige ondersteuning aanbieden.
- Als ik differentieer tijdens mijn lessen, kan ik dan nog wel eerlijk evalueren? Uiteraard, binnenklasdifferentiatie kan niet zonder evaluatie, want de informatie uit een evaluatie heb je nodig om meer en beter te differentiëren. Differentiëren vraagt wel een andere vorm van evalueren, het vraagt breed evalueren.
- Differentiatie klinkt heel mooi, maar is het echt bewezen dat het beter is? Ja, binnenklasdifferentiatie is een onderbouwde methode waar al heel wat kennis en ervaring rond is opgebouwd. Het is dus geen natte vingerwerk maar een grondhouding en manier van werken die echt een verschil maken voor de leerlingen, maar ook voor jou als leerkracht.
- Zijn er voorbeelden die mij kunnen inspireren om concreet aan de slag te gaan met BKD? In Vlaanderen zijn al heel wat leerkrachten en scholen aan de slag met binnenklasdifferentiatie. Zij delen graag hun ervaringen, tips en enthousiasme.
Zoek de verschillen
Vandaag geef je in je klas van 20 leerlingen een les rond spelling. Net als elke klas in Vlaanderen, is ook jouw klas divers. Er zitten 10 meisjes, 9 jongens en 1 genderneutrale leerling in jouw klas. Verschillende leerlingen hebben gescheiden ouders, enkelen hebben het financieel niet breed thuis. Ook de thuiscultuur verschilt sterk bij de leerlingen, sommigen worden erg streng opgevoed, anderen krijgen meer vrijheid. Sommige leerlingen komen thuis veelvuldig in contact met literatuur. Zij hebben een een zeer uitgebreide kennis van woordenschat en grammatica, voor hen mag de les stevig vooruit gaan. Andere leerlingen hebben juist nood aan extra ondersteuning. Met een klassikale les waarbij je aan het bord de spellingsregels uitlegt zal je niet alle leerlingen tot leren kunnen brengen. Binnenklasdifferentiatie kan je helpen om alle leerlingen tot leren te brengen (Lees meer).
Prof. Struyven moedigt je aan
Prof. Katrien Struyven doet onderzoek naar binnenklasdifferentiatie en ontmoet veel leerkrachten. Om je aan te moedigen, schreef ze een brief aan jou (Lees meer).