Inspelen op leernoden
Breed evalueren geeft ook een breed beeld van de leerling en de klas. Hierdoor kan je beter en effectiever inspelen op leernoden (Onderwijsinspectie, 2015). Je kan jouw didactiek aanpassen aan de talenten en noden van de leerlingen (Heylen, 2010). Hierdoor boek je echt vooruitgang met je leerlingen en zie je hen groeien. Als leerkracht is dat toch waar we het voor doen?
Daarnaast geeft breed evalueren een handvat om te reflecteren op de eigen praktijk. Je ziet wat werkt en wat niet. Door samen met de leerling(en) te reflecteren over hoe het leerproces nu best verder gaat, krijg je ook concrete feedback op je onderwijspraktijk. Breed evalueren helpt je dus groeien als leerkracht, het helpt je professionaliseren (Galin, 2015).
Relaties herstellen en versterken
Bij traditioneel evalueren zien we hoe toetsresultaten soms zorgen voor spanningen en verbreking van de communicatie. Een slecht resultaat kan de relatie tussen leerkracht en leerling flink verstoren. Hoe de leerling leren en evalueren beleeft, is belangrijk. Positieve evaluaties maken ons denken ruimer, waar negatieve emoties vooral tot tunnelvisie leiden (Heylen, 2014). De leerkracht krijgt na een negatieve evaluatie een minder positief beeld van de leerling, wat kan leiden tot een self-fulfilling profecy. De leerkracht ziet in de leerling wat hij/zij verwacht te zien. Breed evalueren legt de nadruk op goede communicatie over het leerproces tussen leerling en leerkracht. Dankzij die communicatie kunnen we relaties versterken en waar nodig herstellen.
Meer samenwerking
Wanneer je breed evalueert ben jij als leerkracht niet meer de enige evaluator. Om een breed beeld te krijgen van de ontwikkeling en de competenties van de leerling betrek je ook bijvoorbeeld de ouders of medeleerkrachten (Seghers & Van Avermaet, 2014). Dit kan meteen een aanzet zijn voor verbindende samenwerking op andere vlakken.
Minder werk
Op langere termijn zorgt breed evalueren voor een verlichting van de werkdruk voor leerkrachten. Uiteraard vraagt elk veranderingsproces inspanning en tijd. Jij, maar ook de leerlingen, ouders en de hele school moeten even aanpassen aan breed evalueren. Maar eenmaal je geoefend hebt met deze nieuwe manier van evalueren komt er meer tijd vrij. Aangezien je minder klassieke toetsen geeft, heb je ‘s avonds minder verbeterwerk. Bij zelf- of peerevaluatie doen de leerlingen dat ‘verbeterwerk’ zelfs zelf! Door samen met de leerlingen evaluatiecriteria op te stellen krijgen zij meer inzicht in de leerstof (“Aha, dit is belangrijk en dit minder!”) en werk jij transparanter. Maar het betekent ook dat jij niet bezig moet zijn met het opstellen van toetsen. Je vraagt je ook bewust af waarom je een evaluatie zou organiseren, of het wel helpt bij het behalen van het beoogde resultaat. Doordat je een duidelijk beeld hebt van de kennis en vaardigheden van de leerlingen, verlies je bovendien geen tijd aan lessen over dingen die ze al lang kennen of kunnen. Tot slot is er door heel regelmatige brede evaluatie geen nood meer aan examens. Je hebt dus meer onderwijstijd en verliest minder tijd aan examens opstellen en verbeteren.
Brede basiszorg over de hele lijn
We willen een zo sterk mogelijke brede basiszorg uitbouwen, als leerkracht zet je dus in op fase 0 van het zorgcontinuüm. Hiervoor gebruik je een methode of visie die past binnen jouw stijl, de school en de klas. De veelgebruikte kaders hiervoor zijn UDL en binnenklasdifferentiatie. Beiden geven aan dat evaluatie niet langer traditioneel kan verlopen wanneer we het leerproces van de leerling maximaal willen stimuleren en ondersteunen. UDL en binnenklasdifferentiatie kunnen dus niet zonder breed evalueren en omgekeerd.