Inclusief onderwijs vraagt groeigericht denken, denken in mogelijkheden in plaats van problemen. Toch is het vaak een verhaal dat samen gaat met problemen, obstakels, twijfels, onzekerheden en vele ‘ja- maar’... Aan de hand van een aantal ‘ja-maar’ obstakels kan je kennis maken met verschillende kaders en inspirerende mensen. Zij gaan hier dieper op in en laten ons de mogelijkheden zien om de ja-maar om te buigen.
- Ja maar, we hebben geen draagvlak in onze school
- Ja maar, we hebben geen concrete handvatten
- Ja maar, het secundair onderwijs is er nog niet klaar voor
- Ja maar, onze toekomstige leerkrachten zijn niet klaar voor diversiteit
Ja maar, we hebben geen draagvlak in onze school
Er is niet één succesformule of recept dat werkt. Inclusie vraagt om op verschillende terreinen te werken. Hoe begin je daar doelgericht aan? De Index voor Inclusie (Booth & Ainscow, 2015) is een praktisch hulpmiddel om een school te laten ontwikkelen naar inclusieve waarden.Vandaaruit kan een school haar beleid en praktijk toetsen. Het is geen te volgen stappenplan maar je kan vanuit je eigen prioriteiten met het schoolteam aan de slag gaan.
In de index voor inclusie werkt men met 3 belangrijke pijlers:
- het creëren van inclusieve CULTUUR, waarbij bouwen aan een gemeenschap en het vestigen van inclusieve waarden, de belangrijkste domeinen zijn;
- het maken van inclusief BELEID met de klemtoon op het ontwikkelen van een school voor iedereen en het actief waarborgen van diversiteit;
- het ontwikkelen van een inclusieve PRAKTIJK. Het vormgeven van leren en onderwijzen en het mobiliseren van hulpbronnen zijn daarbij de hoofdelementen.
De verschillende items of indicatoren in elk domein en de bijhorende richtvragen werken inspirerend voor een schoolteam om hun praktijk te verbeteren.
Index voor inclusie, werken aan leren en participeren op school (Tony Booth & Mel Ainscow, 2015)
In de volgende video hoor je Tony Booth aan het woord. Hij geeft uitleg bij de index voor inclusie.
Ja maar, we hebben geen concrete handvatten
Vaak is inclusief onderwijs het middelpunt van een ideologische discussie en blijft de HOE- vraag onbeantwoord. Nochtans zijn scholen en leerkrachten op zoek. Het onderzoek rond inclusief onderwijs aan de Universiteit Gent (Mortier, De Schauwer, Van de Putte en Van Hove, 2010) heeft een aantal kritische succesfactoren uitgelicht om inclusief onderwijs te doen slagen (lees meer).
Ja maar, het secundair onderwijs is er nog niet klaar voor
Dr. Annet De Vroey (Opleidingsverantwoordelijke Bachelor-na-bachelor opleidingen en Postgraduaten aan de lerarenopleiding UCLL) deed onderzoek rond inclusief onderwijs met de focus op secundair onderwijs. In de podcast gaat ze dieper in op wat belangrijk is om op in te zetten:
1) Een goed klasklimaat:
2) Klasorganisatie met gerichtheid op differentiatie en samenwerkend leren
3) Kwalitatieve instructie, balans tussen groeps- en leerlinggericht werken en kwalitatieve feedback geven
Op schoolniveau worden leerkrachten daarbij gesteund door leerlingenbegeleiders en directie die een begeesterend leiderschap uitdragen en vernieuwing en/of geïntegreerd beleid invoeren.
Vanuit het onderzoek 'Inclusief onderwijs en schoolontwikkeling in het secundair onderwijs' (De Vroey, 2016) werd een kijkwijzer ontwikkeld om je eigen lespraktijk te bekijken, klik hier.
Ja maar, onze toekomstige leerkrachten zijn niet klaar voor diversiteit
Kaat Delrue is opleidingsdirecteur aan de Artevelde Hogeschool lager onderwijs. Zij gaat in de podcast dieper in hoe de lerarenopleiding de kloof verkleint tussen theorie en praktijk en wat je nodig hebt om om te gaan met diversiteit. Kortom, ze ontkracht een aantal bekende mythes.